Dijital pazarlama hayatımızda önemli bir yere sahiptir. Özellikle pandemi dönemi ile birlikte birçok kişi internetten alışveriş yapmaya başladı. Buna ek olarak işletmeler her geçen gün daha fazla dijital pazarlamaya yatırım yapıyor.
Dijital pazarlama 2000’li yıllar ile birlikte hayatımıza girdi. Geride kalan 20 yıl içinde dijital pazarlama geleneksel pazarlamanın hızla önüne geçti ve sürekli gelişmeye devam ediyor. Markalarınız daha fazla kişiye ulaştırmak isteyen markalar her geçen gün bu alana yatırım yapmayı sürdürüyorlar.
Küçük işletmeler de bu pazarlama kanalı ile rekabete dahil olabiliyor. Markanızı daha büyük kitlelere ulaştırmanızı sağlayacak dijital pazarlama kanalları ve dijital pazarlamanın tarihsel gelişimi için yazımızı okumaya devam edin.
Geçmiş Pazarlama Araçları
Pazarlama alanında her geçen gün gelişiyor. Dijital pazarlama hayatımıza girmeden önce işletmeler ve pazarlamacılar geleneksel pazarlama araçları kullanıyordu. Geçmişte çok farklı araçlar pazarlama amacıyla kullanıldı.
Geçmiş pazarlama kanalları şu şekildedir;
Kartvizit
Kartvizitler küçük reklam ve tanıtım araçlarıdır. İyi tasarlandığında ve akılda kalıcı olduğunda çok etkili bir pazarlama kanalıdır. Günümüzde hala bir dokunsal pazarlama aracı olarak kullanılmaktadır. Fiziksel bir konumu olan hizmet ve işletmelerde kullanılmaktadır.
Teşekkür Kartları
Geçmişte teşekkür kartları en etkili reklam acıydı. Eskiden e-posta pazarlamanın yerine kullanılan bir araçtı. El yazısıyla yazılan ve zarfın içine koyularak posta yoluyla yollanan bir pazarlama aracıdır. Özellikle bir toplantı sonrası verilen teşekkür kartları zamanında yeniden pazarlama stratejisi için sık sık kullanıldı.
Kartpostal
Kartpostallar memnuniyet dile getirmek ve dikkat çekmek için geçmişte çok yaygvın kullanıldı. Harekete geçirici mesaj içeren bu ögeler posta yoluyla yayılıyordu. Daha fazla kişiye erişmek için kartpostal listesi yapan işletmeler yeni müşteri kazanmak ve mevcut müşterileri tekrar kazanmak için bu yolu kullandılar.
Basılı Reklam
Geçmişte ve hala en yaygın pazarlama araçlarından biri basılı reklamlar oldu. İşletmeler özellikle yakın çevredeki kişilere ulaşabilmek için yerel veya bölgesel medya kuruluşları vasıtasıyla basılı reklamlardan yararlandılar. Bu strateji sadece yüksek pazarlama maliyeti olan büyük işletmeler tarafından etkili şekilde kullanılabilmektedir. Arama motoru reklamları ile bu alana olan talep her geçen gün azaldı. Ancak günümüzde birçok işletme basılı reklamlara olan talebi sürdürüyor ve hala etkili bir pazarlama kanalı olarak kullanılıyor.
Otobüs Durağı Reklamı
Geçmişte en etkili pazarlama kanallarından biri otobüs durağı reklamları oldu. Otobüs durağında hala fiziki olarak bir işletmeniz varsa reklam verebilirsiniz. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için zamanında etkili bir pazarlama kanalıydı. Aynı dönemde otobüs üzeri veya otobüs içi reklamlar da çok kullanıldı. Günümüzde hala bu yöntemler bir dijital pazarlama kanalı olarak kullanılıyor.
Telefon
İşletmelerin uzun yıllardır kullandıkları en etkili dijital pazarlama kanalı telefon oldu. İşletmeler pazarlama kampanyalarını anlatmak ve ürünlerini tanıtmak için telefon yoluyla müşterilere ulaşmaya çalışıyor. Hala çok yaygın olmasa da telefon hala pazarlama kanalı olarak kullanılmaktadır. Günümüzde birçok işletme hala telefon yoluyla potansiyel müşteri kitlesine ulaşmaya çalışıyor.
Geçmiş Dijital Pazarlama Araçları
Dijital Pazarlamanın İlk Adımları
Dijital pazarlamanın tarihi hakkında bilgi verelim. Dijital pazarlama bir terim olarak ilk kez 1990’lıu yıllarda kullanıldı. İnternetin ortaya çıkması ve Web 1.0 platform gelişmesi ile birlikte kullanıcılar istedikleri bilgileri internet üzerinden arayabildiler.
Belirli bir süre pazarlamacılar dijital platformlara yatırım yapmadılar. İnternet çok yaygın olmadığı için bu alana yapacakları yatırımın iyi bir getiri sağlayamayacağını düşünüyorlardı.
İlk olarak 1993 yılında tıklanabilir bannerlar internette kullanılmaya başladı. Daha sonra HotWired reklamlar için birkaç tane banner reklam satın alarak devam etti. Bu dijital pazarlamanın ilk adımları olarak ortaya çıktı. Kademeli olarak 1994 yılında yeni teknolojiler dijital pazara girdi ve dijital pazarlamaya olan ilgi ve yatırımlar artmaya başladı.
Daha sonra Yahoo ortaya çıktı ve 2 yıl içinde 1 milyonun üzerinde trafik aldı. Daha sonra Google 1998 yılında kuruldu ve işletmeler arama motorları ile toplamda ayda 6.4 milyar trafik aldılar. Bu sayede arama motorları dijital pazarlamada bir çağı başlattı.
İşletmeler her geçen gün daha fazla dijital pazarlamaya yatırım yapmaya başladı. Daha sonra Facebook ve Instagram gibi sosyal medya uygulamaları geliştirildi ve dijital pazarlamaya olan ilgi büyük bir artış yaşadı.
Dijital pazarlamalar alanında en önemli değişim çerezlerin kullanılmaya başlanması oldu. İşletmeler kişilerin verilerini elde ederek kişiselleştirilmiş kampanyalar yaratmaya başladı. Bu sayede dijital pazarlama alanında büyük bir gelişme ortaya çıktı.
İlk Dijital Pazarlama Kampanyaları
Dijital pazarlama alanında ilk kampanyaların yayınlanmaya başlaması ile birçok alanda dijital pazarlama sektörü gelişim gösterdi. 1971 yılında ilk kez e-posta kullanıldı. İlk mail ARPANET üzerinden gönderildi. Daha sonra işletmeler hızla e-posta pazarlama kampanyaları ile daha fazla satış yakalamaya başladılar.
1978 yılında ilk ticari e-posta mesajı yollandı. 3 Mayıs 1978 tarihinde Gary Thuerk ilk ticari maili yolladı. Bu mail DEC bilgisayarlarını tanıtan ve 400 alıcıya yollanan bir mesajdı. Ancak ARPANET devlet destekli olduğu için spam mesaj olarak gösterildi. Bu mesaj ile 13 milyon dolar üzerinde bir satış yapıldı.
1978 yılında aynı zamanda ilk oyun içi reklama yer verildi. New York merkezli Adventureland isimli eğlence merkezi bilgisayar oyununda metin reklamına yer verdi. Bu sayede oyun sektöründe reklamcılık ortaya çıktı.
Dijital pazarlama tarihi için ilk e-ticaret sitesi önemli bir yol haritası oldu. Boston Computer Exchange isimli firma 1982 yılında kullanılmış elektronik eşya satışı için bir bülten pano sistemine yer verdi. Kullanıcılar program kullanarak sisteme bağlandı ve giriş yaptıktan sonra alışveriş işlevini yerine getirebildiler.
1991 yılında Word Wide Web yani dünya çağında ağ teriminin ortaya çıkması dijital pazarlamada yeni bir sayfa açtı. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen ve 1991 yılının Ağustos ayında kullanıma sunulan bu protokol günlük kullanıcıların internete daha kolay erişmesini sağladı. Bu sistem ile www internet üzerinden yayınlanan ve bağlantılı metin dosyaları üzerinden oluşturulan bir bilgi sistemi olarak öne çıktı.
1993 yılında grafikleri yayınlamaya yarayan Mosaic isimli tarayıcılar ortaya çıktı. Mosaic isimli tarayıcı resimlerin metinle birlikte görüntülenebilmesini sağlar. Bu tarayıcı Yüksek Performanslı Bilgi İşlem Yasası kapsamında finansmanı yapılan İllinois Üniversitesi ekibi tarafından piyasaya sürüldü.
1994 yılında ilk banner reklamlar ortaya çıktı. Wired Magazine internet ortamındaki ilk reklam alanlarını satma konusunda ödül aldı. Bu yıl AT&T, Volvo, Zima ve IBM gibi dünyaca ünlü markalara ait afiş reklamları yayınlandı. 1994 yılında aynı zamanda ilk mobil tarayıcı piyasaya çıktı. Apple Newton Mesaage adı ilk mobil tarayıcıyı piyasaya sürdü.
1995 yılında piyasaya Amazon.com ve Ebay girdi ve internet üzerinden satış yapmaya başlamaları ile e-ticaret alanında büyük bir devrim yaşandı. Aynı yıl CPM ve BGBM ödeme yöntemi olarak ortaya çıktı. Bin Gösterim Başı Maliyet olarak Netscape tarafından reklam gösterimleri ölçülmeye ve ödeme yöntemi olarak kullanılmaya başlandı. Bu sayede ödeme anlamında da problemler ortadan kalkmaya başladı ve değerlendirme daha nesnel bir hale geldi.
1997 yılında JavaScript piyasaya çıktıktan sonra Tripod.com tarafından bir otomobil üreticisi adına ilk pop-up yani açılır pencere reklamları ortaya çıktı. 1998 yılında ise Google ve Yahoo ile piyasaya çıkınca arama motorları sektörde yenilikler başladı. 1999 yılında ilk kez çevrimiçi reklam geliri 1 milyar doları aştı.
Günümüz Dijital Pazarlama Kanalları
Dijital pazarlama ya yatırım yapan işletmeler kullanıcıların da bu alana yatırım yapmaya başlaması ile birlikte dijital pazarlamada yeni kanallar ortaya çıktı. Dijital pazarlamada faaliyet göstermek istediğiniz kanalları size burada tanıtacağız.
Günümüzde birçok farklı dijital pazarlama kanalı ortaya çıktı ve hızlı bir şekilde yeni kanallar da piyasaya sürülüyor.
En popüler günümüzde dijital pazarlama kanalları şu şekildedir;
Arama Motoru Optimizasyonu
En popüler dijital pazarlama kanalları arasında SEO geliyor. Arama motorlarında üst sıralarda yer almanız için yapılan bu çalışmaların tamamını kapsayan SEO organik trafik çekmek ve ücretsiz müşteri yaratmak için ideal bir seçenektir.
Sosyal Medya Reklamları
Sosyal medya günümüzde en popüler pazarlama kanallarından biridir. Dijital pazarlama için sosyal medya reklamlarına odaklanabilirsiniz. Bu kanal sosyal medya uygulamalarına yürütülen tüm reklam ve tanıtım çalışmalarını içerir. Genellikle her platformun kendine has bir reklam süreci vardır. Sosyal medyada içerik yönetimi ile planlı hareket edebilirsiniz.
Google Reklamları
Dünyanın en büyük arama motoru olarak Google dijital pazarlamada çok önemli bir yere sahiptir. Google Ads ile işletmeler Google arama sonuçları ve iş ortakları üzerinde reklamlar oluşturmaya başladılar Bu sayede direkt hedefli müşterilere ulaşabilir ve daha fazla satış yapabilirsiniz. Bu size yüksek sıralama ve kaliteli bir trafik sağlar.
Influencer Marketing
Influencer Marketing en popüler dijital pazarlama kanalları arasında yer alıyor. Belirli bir platformda sevilen ve saygı duyulan, belirli bir kitleye hitap eden kişilere ürün ve hizmetleri tanıtmak ve satabilmek için iş ortaklığı teklif edebilirsiniz. İşletmeler bu yöntemlerle insanları etkileyen kişilere sosyal medya fenomenleri ile ulaşabiliyor. Burada çok takipçili olan kişiler yerine sektörünüzle ilgili kişilere odaklanmanız gerekiyor.
Sosyal Medya Pazarlaması
Potansiyel müşteri yaratmak için en etkili dijital pazarlama kanalları arasında sosyal medya pazarlaması bulunuyor. Potansiyel müşteri kitlenizin ve hedef kitlenizin en çok vakit geçirdiği platformlarda pazarlama çalışmaları yürütebilirsiniz. Hedef kitlenizin sürekli etkileşimde olduğu platformda pazarlama stratejisi geliştirerek başarılı olabilirsiniz. Hedef kitlenize ulaşmak için SEO ile birlikte en etkili pazarlama yöntemidir.
Affiliate Marketing
Bağlı kuruluş pazarlaması satı ortaklığı sistemi olarak da biliniyor. Bu sistemler belirli bir ürünün satılması sonucunda satın almaya odaklanan kişilere belirli bir kazanç payı vermeye dayalıdır. Genellikle e-ticaret alanında yatırım yapan kişiler pazarlama stratejileriyle satış yaparlar ve işletmeyi satan firma ürünü gönderir. Bu noktada yapılan reklam ve tanıtım ile satış yapılır ve işletme satış sonrası kişiye kar payını verir.
Görüntülü Reklamcılık
En yenilikçi dijital pazarlama kanalları arasında görüntülü reklamcılık bulunuyor. Grafik reklamları hazırlayarak bunları çeşitli kanallarda yayabilirsiniz. Web sitesi, mail, dijital platformlar ve sosyal medyada bu yolla çok iyi bir müşteri kitlesi yaratma şansınız var.
İçerik Pazarlaması
Kullanıcılar internette direkt satış odaklı içerikler yerine bilgi odaklı içeriklere odaklanıyorlar. Bu nedenle de içerik pazarlaması işletmeler için en etkili pazarlama kanallarından biri oluyor. Sizler de blog sitenizde kaliteli içerikler üreterek yeni bir müşteri kitlesi yaratabilirsiniz. Markanıza olan güveni arttırabilir ve marka bilinirliğini sağlayarak daha fazla satış rakamlarına ulaşabilirsiniz. İçerik pazarlaması için sosyal medya ve mail marketing gibi kanalları da kullanabilirsiniz.
Dijital Pazarlama Stratejileri
Dijital Pazarlama Stratejileri
Dijital pazarlama alanında faaliyet gösteren işletmeler çeşitli stratejiler kullanabilirler. Bu noktada hedefleriniz ve hedef kitlenizin durumuna göre bir strateji belirleyebilirsiniz.
E-posta Pazarlama
E-posta pazarlama, belirli bir potansiyel müşteri kitlesine kampanya ve ürünler hakkında bilgi verme sürecidir. Belirli bir liste oluşturabilir ve bu listeye ürün ve hizmetleriniz hakkında kampanya ve bilgilendirmeler yollayabilirsiniz. Nitelikli bir liste ile direkt müşterilerinize ulaşabilirsiniz.
Video Pazarlama
En güçlü dijital pazarlama araçlarından biri video pazarlamadır. Ürün ve hizmetleriniz hakkında videolar çekerek sosyal medya reklamları aracılığı ile kitlenize ulaştırabilirsiniz. Kısa videolarla dahi geniş bir kitleye ulaştırabilirsiniz.
Sosyal Medya Pazarlaması
Sosyal medya reklamları ve gönderileri ile hedef kitlenize ulaşabilirsiniz. Hedef kitlenizin dikkatini çekerek marka bilinirliği oluşturabilir ve ürünlerinizi geniş kitlelerin öğrenmesini sağlayabilirsiniz.
Kısa Mesaj
Potansiyel müşteri kitlenize ürün ve hizmetleriniz hakkında paylaşımlar yapabilir ve bir kısa mesaj ile direkt kitlenizle bağ kurabilirsiniz. Bu strateji en eski dijital pazarlama stratejileri arasında bulunuyor.
İçerik Pazarlama
Blog sayfası ve sosyal medya hesapları ile içeriklerinizi geniş kitlelere pazarlayabilirsiniz. İçerik pazarlaması sürecinde yapay zeka ile de çalışabilirsiniz.
Görüntülü Reklamcılık
Görsel içerikler üreterek sosyal medya, web sitesi ve diğer kanallar ile ürün ve hizmetlerinizi tanıtabilir ve daha fazla müşteri bulabilirsiniz. Video pazarlamadan sonra en etkili araçlar arasında yer almaktadır.
Satış Ortaklığı Pazarlaması
Ünlü sosyal medya kullanıcıları, blog yazarları ürün ve hizmetlerinizi tanıtarak satın alma kararını etkileyebilirler. Onlara her getirdikleri müşteri için bir kazanç payı verirsiniz. Bu strateji satış ortaklığı pazarlamasıdır ve çok etkili bir dijital pazarlama kanalıdır.
Satış ortaklığı pazarlaması ile markanızı geniş kitlelere ulaştırabilir ve yüksek kazanç elde edebilirsiniz.
Başarılı Dijital Pazarlama Kampanyalarına Örnekler
Dijital pazarlama alanında faaliyet göstermek istiyorsanız ve ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız başarılı kampanyaları inceleyerek neler yapabileceğinizi görebilirsiniz.
Bu bölümde sizlere ilham olacak dijital pazarlama kampanyalarından bazılarını tanıtacağız. Farklı sektörlerden markaların kısa süre içinde geliştirdikleri ve başarılı oldukları kampanyalar hakkında bilgiler verelim.
Başarılı dijital pazarlama kampanyalarına örnekler şu şekildedir;
Amazon
En popüler çevrimiçi mağaza olan Amazon dijital pazarlamada üçüncü taraf perakendeciler ile çalışır. Ticari ürünler için reklam kampanyaları oluşturmalarına izin verir. Amazon yıl boyunca önemli günler ve çeşitli durumlar için reklam kampanyaları sunar. Aynı zamanda müşterilerine hızlı şekilde istediklerini sunmak adına çeşitli stratejiler geliştirirler.
Barbie
Barbie 150 milyon dolarlık bir pazarlama bütçesi oluşturdu ve hayranlarının kişiselleştirilmiş Barbie posterleri oluşturmasını sağlayan bir web sitesi tasarladı. Daha sonra bu tasarımlara film temalarını ekledi. Hayranlarının filme olan bağlılığını arttırmayı hedefledi ve sonuç olarak yeniden hedefleme sayesinde büyük bir kitle yakaladı.
Apple
Dünya devi telefon üreticisi Apple pandemi döneminde evden çalışma ile ilgili bir dijital pazarlama kampanyası başlattı. Uzun biçimli video reklamlarıyla evden çalışmanın zorluklarını öne çıkardılar.
Daha sonra insanların sağlık ve zindelik özelliklerini öne çıkaracak ürünler piyasaya sürerek iş ve yaşam dengesinin önemini vurguladılar. Fitness uygulamaları, motivasyon ve meditasyon uygulamaları ve ekran süresi yönetim araçları ile güçlü bir pazarlama kanalı oluşturdular.
Airbnb
Dünyanın en büyük konaklama platformlarından biri olan Airbnb kullanıcı tarafından oluşturulan içerik odaklı bir pazarlama kampanyası başlattı. Bu kampanyada kullanıcıların benzersiz deneyimleri olan görsel, nasıl yapılır videosu ve seyahat rehberi paylaşmasını sağladılar. Bu sayede hiç yatırım yapmadan çok değerli içeriklere sahip oldular ve müşteri kitlesi geliştirdiler.